الزامات و استانداردهای اتاق تمیز در صنایع حساس

الزامات اتاق تمیز

اتاق‌های تمیز (Clean Rooms) به فضاهایی اطلاق می‌شود که دارای شرایط کنترل‌شده‌ای هستند که به‌منظور جلوگیری از ورود و تکثیر آلاینده‌ها، از جمله ذرات معلق در هوا، میکروارگانیسم‌ها، بخارات شیمیایی و ذرات آلی، طراحی شده‌اند. این اتاق‌ها در صنایع مختلفی از جمله داروسازی، الکترونیک، هوافضا، و بیوتکنولوژی کاربرد دارند. در این مقاله به بررسی الزامات اساسی اتاق‌های تمیز و استانداردهای مرتبط با آنها می‌پردازیم.

الزامات طراحی و ساخت اتاق تمیز

1. ساختار و مواد ساختمانی

   • دیوارها، سقف و کف: مواد به کار رفته در ساخت دیوارها، سقف و کف باید صاف و بدون شکاف باشند تا از تجمع گرد و غبار جلوگیری شود. این سطوح معمولاً از مواد مقاوم در برابر مواد شیمیایی و قابل شستشو ساخته می‌شوند.
   • درها و پنجره‌ها: درها و پنجره‌ها باید به گونه‌ای طراحی شوند که جریان هوا و ورود آلاینده‌ها به حداقل برسد. استفاده از درهای خودکار و پنجره‌های دوجداره می‌تواند مؤثر باشد.

2. سیستم‌های تهویه و فیلتر

   • تهویه: سیستم‌های تهویه هوا (HVAC) باید جریان هوای تمیز و کنترل‌شده را تأمین کنند. استفاده از فیلترهای HEPA و ULPA برای حذف ذرات معلق بسیار ضروری است.
   • فشار مثبت: در اتاق‌های تمیز باید فشار مثبت برقرار باشد تا از ورود هوای آلوده به داخل اتاق جلوگیری شود.

3. کنترل دما و رطوبت

   • دما: دما باید در محدوده‌ای معین و پایدار نگه داشته شود تا شرایط محیطی برای انجام فرآیندهای حساس فراهم شود.
   • رطوبت: رطوبت نسبی نیز باید به‌طور دقیق کنترل شود تا از رشد میکروارگانیسم‌ها و آسیب به تجهیزات جلوگیری شود.

الزامات عملیاتی و نگهداری اتاق تمیز

1. پوشش کارکنان

   • کارکنان باید از پوشش‌های مخصوص مانند لباس‌های یک‌بار مصرف، دستکش، ماسک و کفش‌های مخصوص استفاده کنند تا از ورود آلاینده‌ها به داخل اتاق جلوگیری شود.

2. روش‌های نظافت

   • نظافت روزانه: نظافت روزانه سطوح با استفاده از مواد ضدعفونی‌کننده برای حذف آلودگی‌ها ضروری است.
   • نظافت دوره‌ای: نظافت دوره‌ای و عمیق‌تر شامل تمیزکردن سیستم‌های تهویه، فیلترها و تجهیزاتی که به‌طور مداوم در اتاق تمیز استفاده می‌شوند، باید انجام شود.

3. آموزش کارکنان

   • کارکنان باید دوره‌های آموزشی مربوط به اصول کار در اتاق تمیز، رعایت بهداشت و استفاده از تجهیزات حفاظتی را گذرانده باشند.

استانداردها و مقررات

1. استاندارد ISO 14644

   • این استاندارد بین‌المللی شامل چندین بخش است که مشخصات و روش‌های آزمون برای اتاق‌های تمیز و محیط‌های کنترل‌شده را تعریف می‌کند.

2. استاندارد GMP (Good Manufacturing Practice)

   • در صنایع داروسازی و زیست‌فناوری، رعایت اصول GMP ضروری است که شامل الزامات مربوط به طراحی، ساخت، نظافت و نگهداری اتاق‌های تمیز می‌باشد.

نتیجه‌گیری

اتاق‌های تمیز با داشتن الزامات دقیق در طراحی، ساخت، عملیات و نگهداری، نقش حیاتی در تضمین کیفیت محصولات و فرآیندهای حساس در صنایع مختلف دارند. رعایت استانداردها و مقررات مرتبط با اتاق‌های تمیز، از جمله استاندارد ISO 14644 و اصول GMP، برای دستیابی به محیطی کنترل‌شده و عاری از آلودگی بسیار ضروری است. با پیاده‌سازی دقیق این الزامات، می‌توان اطمینان حاصل کرد که فرآیندهای حساس و تولیدات دقیق به بهترین نحو ممکن انجام می‌شوند.

سایر مقاله ها :
1.درب کلین روم چیست ؟

2.کلین روم چیست ؟

3.تاریخچه کلین روم ؟